จุดประสงค์การเรียนรู้     สาระการเรียนรู้     ภาพเคลื่อนไหว    แบบจำลองการทดลอง    แผนภาพมโนทัศน์     ตัวอย่างข้อสอบ   สื่อการสอนวีดีโอ     เกม  
 
 
สำนักเทคโนโลยีเพื่อการเรียนการสอน สำนักงานคณะกรรมการการศึกษา
ขั้นพื้นฐาน
 

 
 
 
 
รายการเนื่อหา
     
  การเคลื่อนที่ในหนึ่งและสองมิติ  
  ตำแหน่งและการกระจัด  
  ความเร็วเฉลี่ยและอัตราเร็วเฉลี่ย  
  ความเร็วและอัตราเร็วขณะใด
     ขณะหนึ่ง
 
   ความเร่ง  
   การเคลื่อนที่ในกรณีความเร่ง
     เป็นค่าคงตัว
 
   วัตถุตกอย่างเสรีมีความเร่ง
     สม่ำเสมอ
 
   การเคลื่อนที่ในสองมิติ
     และสามมิต
 
   ความเร็วสัมพัทธ  
     
 
    ความเร็วเฉลี่ยและอัตราเร็วเฉลี่ย


          โดยนิยามหรือข้อกำหนด ความเร็ว (Velocity) คือ การเปลี่ยนตำแหน่งต่อเวลา สำหรับ
  ช่วงเวลาที่ยาว ความเร็วที่คิดจากการเปลี่ยนตำแหน่งในช่วงเวลานั้นหารด้วยช่วงเวลาถือว่า
  เป็นความเร็วเฉลี่ย (Average Velocity)ความเร็วเฉลี่ยเป็นเสมือนความเร็วที่การเปลี่ยนแปลง   ในช่วงเวลาที่วัดมีค่าเดียวที่สม่ำเสมอ ความ เร็วเฉลี่ยที่มีทิศทางจาก ไป คือ

                                                 

           สำหรับคำว่าอัตราเร็ว (Speed) มีความหมายที่แตกต่างไปจากความเร็วคือ   อัตราเร็ว   จะคิดจาก ระยะทาง ของการเคลื่อนที่ทั้งหมดโดยไม่คำนึงถึงทิศทางนั่นคือใช้อัตราเร็วใน   ลักษณะที่เป็นสเกลาร์ (Scalar) ในขณะที่ ความเร็วเป็นปริมาณเวกเตอร์ (Vector) อัตราเร็ว
  เฉลี่ย (Average Speed) สำหรับการเคลื่อนที่จาก ไป  ดังรูป 2 จะมีขนาดเท่ากับ   ระยะทางจาก ไป  หารด้วยเวลา ซึ่งจะให้ผลเท่ากับขนาดของความเร็วเฉลี่ยแต่อัตรา   เร็วเฉลี่ยอาจ จะแตกต่างไปจากขนาดของความเร็วเฉลี่ยได้โดยเฉพาะกรณีที่วัตถุเคลื่อน
  ที่เลย ไปถึง   แล้วย้อนกลับมา ดังรูป 2 โดยใช้เวลาทั้งหมด เท่าเดิม   ถ้าเป็นเช่นนั้น    อัตราเร็วเฉลี่ย   ซึ่งเป็นระยะทางทั้งหมดที่เคลื่อนที่ (จากไป  แล้วจาก   กลับมา )   หารด้วยเวลาจะมีค่า  เพิ่มขึ้นมากและต่างจากขนาดของความเร็วอย่างเห็น   ได้ชัด


                รูปที่ 2 แสดงการเคลื่อนที่ของวัตถุจากไป  และจาก กลับมา
  นั่นคือ
                               
  ในทีนี้ d คือ   

         โดยเครื่องหมายขีดสองข้างของปริมาณจะหมายถึง ขนาดของปริมาณนั้นและมีค่าเป็น
  บวกเท่านั้นสมมติว่า โยนลูกบอลขึ้นในแนวดิ่ง ลูกบอลลอยขึ้นไปได้สูง 5 เมตร แล้วตกกลับ
  มายังมือในเวลา 2 วินาที จากข้อความนี้แสดงว่า อัตราเร็วเฉลี่ยในช่วง 2   วินาทีเท่ากับระยะ
  ทาง 5 เมตร + 5 เมตร หารด้วยเวลา 2 วินาที เท่ากับ 5 เมตรต่อวินาทีแต่ความเร็วเฉลี่ย   ในช่วงเดียวกันจะเป็นศูนย์เพราะ   ลูกบอลได้กลับมาที่เดิมคือ มีการกระจัดทั้งหมดเป็นศูนย์

 
 
 
 
 
© สำนักเทคโนโลยีเพื่อการเรียนการสอน สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ